28 listopada odbyło się uroczyste przekazanie rozporządzenia w sprawie nadania Paczkowowi statusu Pomnika Historii. Wraz z wejściem w życie dokumentu nasze miasto znalazło się wśród 53 obiektów i miejsc w kraju, którym nadano to wyróżnienie. Co daje nam tytuł?
28 listopada odbyło się uroczyste przekazanie rozporządzenia w sprawie nadania Paczkowowi statusu Pomnika Historii. Wraz z wejściem w życie dokumentu nasze miasto znalazło się wśród 53 obiektów i miejsc w kraju, którym nadano to wyróżnienie. Co daje nam tytuł?
{loadposition adsense1}
Rozporządzenie w sprawie uznania za Pomnik Historii zostało podpisane przez Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego pod koniec października, a weszło w życie 13 listopada.
Pomnik Historii to najwyższa przewidziana polskim prawem forma ochrony zabytków. Tytuł przyznawany jest obiektom o szczególnej wartości historycznej, naukowej i artystycznej, mającym duże znaczenie dla dziedzictwa kulturalnego Polski. Celem ustanowienia tytułu Pomnika jest jego ochrona m.in. ze względu na posiadane wartości historyczne, przestrzenne i architektoniczne
Obszar Pomnika Historii „Paczków – zespół staromiejski ze średniowiecznym systemem fortyfikacji” obejmuje zespół historycznej zabudowy miasta, otoczony pierścieniem murów i plantami, wraz z cmentarzem i ruiną kościoła po południowej stronie murów.
Tytuły Pomników Historii nadawane są od 1994 roku. Z terenu Opolszczyzny na liście do tej pory znajdowały się tylko dwa miejsca: komponowany krajobraz kulturowo-przyrodniczy Góry Świętej Anny oraz Bazylika pw. Św. Jakuba Starszego Apostoła i Św. Agnieszki Dziewicy i Męczennicy w Nysie, która uzyskała tytuł w 2011 roku.
O czym zapomniały władze?
Zdobycie tytułu jest bez wątpienia sukcesem i nie należy mu umniejszać. Chwaląc się nim władze miasta zapomniały jednak poinformować o tym kto był inicjatorem (a w zasadzie inicjatorką) starania się o status Pomnika Historii i dzięki czyjemu zaangażowaniu możemy się dziś z niego cieszyć. Inicjatywa nie wyszła w każdym razie z Paczkowa, lecz z Opola, a dokładniej z Urzędu Marszałkowskiego i Regionalnego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków. Na stronach Gminy Paczków ukazało się łącznie ok. 10 artykułów na temat Pomnika Historii – w żadnym z nich nie pojawiła się informacja od kogo wyszła inicjatywa. Niezorientowany Czytelnik może wysnuć wniosek, że od burmistrza lub Urzędu Miejskiego, tymczasem jak „nieopatrznie” zauważył na ostatniej sesji Przewodniczący Rady Miejskiej, „rola gminy była bardzo skromna i ograniczyła się praktycznie tylko do złożenia wniosku”.
Co daje nam tytuł?
Otrzymanie tytułu niestety nie oznacza, że miasto automatycznie zaleją miliony złotych na renowację zabytków. Radio Opole nadało ostatnio materiał, z którego można wyciągnąć wniosek, że Paczków dostanie 60 mln zł. Okazuje się jednak, że to tylko źle zmontowane nagranie, a 60 milionów to nie kwota, która wpłynie na konto gminy, ale taka, która przydałaby się, żeby odnowić starówkę.
Znalezienie się na prezydenckiej liście Pomników Historii to przede wszystkim prestiż. Poza nim tytuł póki co nie daje niestety zbyt wielu wymiernych korzyści. Dzięki niemu szanse wniosków o dotacje na utrzymanie zabytków mogą wzrosnąć, ale niekoniecznie. Po pieniądze należy się przede wszystkim schylić – nikt ich nam z własnej inicjatywy nie da.
Mimo postulatów składanych przez niektórych posłów, ciągle nie stworzono funduszu i mechanizmu stałego finansowania tych obiektów. Kilka dni temu dziesięć miast całego kraju wysłało do posłów apel o ratowanie zabytków w małych miastach i wsiach. Inicjatorzy akcji postulują uchylenie ustawy z 1985 roku przeznaczającej rokrocznie wysokie dotacje na Narodowy Fundusz Rewaloryzacji Zabytków Krakowa i przeniesienie tych funduszy do puli ogólnokrajowej.
Na dotacje i subwencje chroniące zabytki w Polsce w projekcie budżetu państwa na 2013 rok, podobnie jak w tym roku, przewidziano kwotę ok. 82 mln zł. Jednocześnie budżet państwa za pośrednictwem Kancelarii Prezydenta RP co roku dofinansowuje Narodowy Fundusz Rewaloryzacji Zabytków Krakowa kwotą ok. 42 mln zł. Kraków otrzymuje więc ponad połowę wszystkich środków przeznaczanych na zabytki w Polsce. Miasta, w tym Pomniki Historii zaczynają głośno upominać się o swoje, by zmienić ten stan rzeczy.
Kiedy już nacieszymy się uściskiem dłoni prezydenta i pochwalimy wspólnym zdjęciem na blogu warto wziąć się do roboty, pójść za ciosem i już dziś wspólnie z pozostałymi Pomnikami Historii rozpocząć starania o wprowadzenie w życie odpowiednich rozwiązań.
